Je gaat het pas zien als je het door hebt.
Johan Cruijff

 

Pagina aangepast: 4 december 2024

Sinds de crash is er veel aandacht voor psycho-somatische klachten. Er is nauwelijks aandacht voor het spiegelbeeld hiervan: de (zoals ik dit noem en herken) somato-psychische klachten.
Een gebrek aan zowel analytisch denken als aandacht voor de fysieke (fysiologische?) oorzaken van mijn klachten hindert mijn herstel en functioneren.
Ik ben ervan overtuigd dat meer mensen door dit gebrek aandacht voor het fysieke brein, in hun herstel en functioneren wordt gehinderd.

Niet-ik somberheid / zwaarmoedigheid
In de jaren ná de crash herken ik verschillende soorten somberheid / depressie, zoals over de crash (PTSS), gevolgen en onzekerheid. Hiervoor heb ik succesvolle behandelingen, therapieën en trainingen gehad. Rest-kwetsbaarheid blijft.

Één, soms extreme, somberheid / zwaarmoedigheid (somberheid)  beperkt mij enorm.
Deze somberheid, die ik niet-ik somberheid noem, ligt in een medisch niemandsland.

Vanaf 1995 herken ik deze specifieke somberheid steeds beter (zonder hier gehoor voor te vinden).
In FARO: de ramp na de ramp schrijf ik hier over:
In de loop van de maanden herken ik min of meer een patroon: De eerste uitvaldag ben ik geestelijk helemaal van de kaart. Ik ben onzeker, depressief, emotioneel, kan verkeerssituaties niet meer inschatten en dergelijke. Het ergste is dat ik dan wel eens voor verkeerslichten moet wachten en bij mezelf denk ‘stap ik voor die vrachtwagen, of niet?’. Ik heb geen bewuste doodswens maar de gedachte dringt zich aan me op. Ik heb ook geen enkele behoefte om voor die vrachtwagen te stappen. Maar toch, de gedachte heb ik wel.
Volledige tekst

Ik noem dit niet-ik somberheid omdat deze somberheid niet ontstaat door een psychische reactie van mij op een gebeurtenis; naar mijn overtuiging en ervaring heeft mijn niet-ik somberheid een fysieke/fysiologische oorzaak vanuit mijn nek/hoofd.
Er is geen medisch verklaringsmodel voor deze niet-ik somberheid en het ‘bestaat’ dus niet.
Omdat deze klachten sinds de crash optreden worden deze ook nog eens te makkelijk weg-gepsychologiseerd.
NB Om het ingewikkeld te maken (het leven is nu eenmaal complex):  ik reageer natuurlijk ook psychisch/gevoelsmatig op mijn niet-ik somberheid, de gevolgen daarvan en het gebrek aan aandacht hiervoor.
Ik heb er alle vertrouwen in dat ik de verschillen tussen een ‘normale’ psychische reactie en mijn niet-ik somberheid, als is het vaak met vertraging, onderken en hier vervolgens goed mee omga.

Mijn (korte) theorie is dat ik door de enorme hoofd/nek-belastingen/bewegingen tijdens de crash, schade is ontstaan in/aan mijn hoofd/nek. Door nekhouding en aanspanning van nekspieren bij arm-houding/-belasting worden doorbloeding en/of prikkelverwerking van mijn brein verstoord. Dit zet een brein-proces in werking dat  uiteindelijk de niet-ik somberheid veroorzaakt. In mijn woorden, een fysiek/ fysiologisch en geen psychisch proces.

NB Ik vind dit vergelijkbaar met mijn moeizame lopen en fietsen bij cognitieve overbelasting: ik loop en fiets dan niet minder goed omdat mijn conditie opeens achteruit gaat, mijn brein is dan te overbelast en kan mijn lichaam niet meer goed aansturen

Patroon
In de loop van de jaren zie ik een vast patroon. Heel beknopt uitgelegd: eerst moet ik herkennen dat ik somber ben en dat daar dan geen mentale aanleiding voor is.  Dit noem ik niet-ik somberheid.
In 99,99 % van de gevallen gaat aan deze somberheid een, meestal beperkte en korte, ‘armbelasting’ met gespreide armen (soms ook achterover gebogen nek) aan vooraf. Zoals het verwisselen van een lamp of het harken van blad.
Deze ‘armbelasting’ doe ik zonder enig waarschuwingssignaal zoals pijn of bewegingsbeperking.
De, soms extreme, somberheid komt pas uren ná de belasting ongemerkt op gang.
Pas op het moment dat ik in mijn somberheid herken als niet-ik somberheid (vaak ben ik in mijn hoofd dan mijn uitvaart aan het regelen), realiseer ik me zelf (soms ook dankzij mijn partner) een voorafgaande ‘arm-houding/belasting’. Mijn somberheid verdwijnt en ik word enorm moe.

Pijn zou fijn zijn
Het ontbreken van waarschuwingssignalen maken deze klachten voor mij gevaarlijk en beperkend.
Hád ik maar waarschuwingssignalen zoals pijn tijdens een belastende activiteit. Dan zou ik tijdig kunnen stoppen met de activiteit óf voorbereid zijn op de te ontstane somberheid.

Klachten enorm beperkend
In mijn volledige leven zijn deze klachten enorm beperkend, zelfs invaliderend. Want, bij heel veel activiteiten gebruik je je armen in een zijwaartse houding/beweging.
Opnoeming in willekeurige volgorde van arm-belastende activiteiten die ik door deze somberheidsklachten in de loop van de jaren heb moeten opgeven:
Tafeltennis, zwemmen (ik kwam nooit verder dan de schoolslag), badminton, gras maaien, blad harken, sneeuw ruimen, klussen, spitten, fiets reparatie, fietsband oppompen, beslag mengen, ramen lappen, schilderen, ‘gewoon’ fietsen met tegenwind en/of kleine hellingen zoals een viaduct, fitness- revalidatie-oefeningen, computermuis, lopen met de fiets in de hand, boren, schroeven, helpen verhuizen, piano spelen, auto wassen, auto sneeuw- en ijs-vrij maken, etc etc
NB deze ‘verliezen’ komen bovenop mijn ‘verliezen’ vanwege mijn cognitieve beperkingen door de verminderde doorbloeding van mijn brein.

Mijn grote angst in de eerste decennia na de crash
Te vaak werd mijn verklaring voor mijn niet-ik somberheid niet serieus genomen. Ik was bang voor makkelijke diagnoses als ‘brein als lui geworden spier’ en daarmee verkeerde, mogelijk voor mij zelfs fatale activering.

Samenvatting
In wezen ben ik nog steeds een heel fysiek iemand. Ik mis daarom niet alleen de activiteiten die ik moet vermijden maar mis ook positieve, ook sociale, ervaringen zoals van ‘geslaagde klussen’ en ‘gezamenlijke activiteiten’.
Ik mis sociaal contact en voldoening door het niet meer (samen) fietsen, sporten en/of klussen. Ik mis de afleiding die deze bezigheden bieden.
Ik ben minder buiten en minder fysiek actief. Ik ben afhankelijker, kan minder hulp geven, moet meer hulp vragen of inkopen. Deze toenemende afhankelijkheid is extra belastend.

Met een, ook nog eens steeds verder, haperend brein ben ik meer en meer op brein-activiteiten aangewezen om iets van mijn dag, mijn leven te maken.

Door het gebrek aan kennis en interesse in De Zorg, moet ik mijn resterende brein-mogelijkheden daarnaast te veel inzetten om mijn eigen situatie te begrijpen en hopelijk ooit passende zorg te krijgen. Ik ben veel te veel bezig met mezelf; dat past niet bij mijn wezen.

Mijn Somato-Psychische klachten in perspectief
Bij mijn niet-ik somberheid zie ik drie belangrijke elementen:
– vertraagd en in eerste instantie ongemerkt optredend,
– ná voorafgaande nek-/arm-belasting/houding en
– niet-psychisch.
Met deze drie-eenheid kunnen artsen niet overweg. De somberheid wordt alleen psychisch verklaard. Wanneer een arts iets niet ziet, bestaat het niet. Daarnaast zijn ‘vage’ klachten waar de nek mee te maken heeft verdacht.

Vanaf 1995 ben ik dit proces bij mij gaan herkennen. Hoewel ik hier bij medici/psychologen nog steeds geen gehoor heb gevonden, vind ik in de loop van de jaren veel informatie die mij in mijn theorie bevestigen. En het is niet alleen ‘nieuwe’ kennis:

Al in 1972 plaatst de British Medical Journal een ingezonden brief waarin beschreven wordt dat na belastende arm/nek-houdingen, met vertraging neurologische klachten kunnen optreden.

De KNF-nascholing 2009 vermeldt o.a. (zie ‘behandeling’) dat bij bepaalde doorbloedingsproblemen naar het brein ‘kritisch omstandigheden (bovenhandse werkzaamheden, bepaalde houdingen)’ vermeden moeten worden.

Steeds vaker wordt onderkend dat somberheid/depressie, ook, een ‘fysieke’ oorzaak heeft.
Deze kennis dringt nog onvoldoende door tot de medische ‘werkvloer’.
– Alzheimer Nederland: ‘Wanneer de hersenstam beschadigd raakt, dan leidt dit vaak tot symptomen als … depressie.’
– Volkskrant: ‘Overactief immuunsysteem kan oorzaak depressie zijn
– Ataxie.nl: …Schade aan het niet-motorische cerebellum … kan leiden tot problemen met intellectuele functies, stemmings-wisselingen en … . ‘Stemmingswisselingen omvatten depressie, apathie, prikkelbaarheid en beperkte frustratietolerantie.’
– Frontiers in Psychiatry, Cerebellar Contributions to Major Depression
– Trouw, ‘De nieuwe naam voor burn-out, psychische vermoeidheid, doet geen recht aan de fysieke component van chronische stress.’
– Erasmus MC, ‘Relatie gevonden tussen darmbacteriën en depressieve gevoelens’

Afsluiting
Hoop doet leven!
Al deze informatie geeft mij de hoopvolle kracht om, zo lang ik daar nog mogelijkheden toe heb, mijn ervaringen te blijven delen opdat ook anderen misschien iets herkennen en daar steun van ervaren.
Daarnaast blijf ik doorzoeken om alsnog bij een opmerkzame en ter zake deskundige persoon te kunnen uitkomen voor mijn niet-ik somberheid.

Deze vorm van hoop wordt mooi omschreven door Vaclav Havel:

Hoop is ergens voor werken omdat het goed is,
niet alleen omdat het kans van slagen heeft.
Hoop is niet hetzelfde als optimisme
evenmin de overtuiging dat iets goed zal aflopen;
wel de zekerheid dat iets zinvol is,
onafgezien van de afloop, het resultaat.