Niet alleen door medeplichtigheid, maar ook door nalatigheid doet men dikwijls onrecht.
Marcus Aurelius in Overpeinzingen
Maatschappelijke houtrot is er niet alleen bij de Martinair crash in Faro (FARO). Het kan ontstaan bij alle cumulatieve, collectieve, persoonlijke, grote en kleine rampen-na-de-rampen.
Al deze rampen-na-de-rampen zijn mogelijk voedingsbodem voor populisme.
Deze pagina is deel van drieluik:
– maatschappelijke context
– de (kwetsbare) Ander
– maatschappelijke houtrot
Pagina gestart 29 augustus 2024. De komende maanden hoop ik mijn gedachten verder uit te werken.
Pagina aangepast: 19 januari 2025
Over houtrot
Houtrot begint vaak in kleine hoekjes en scheurtjes, en het kan onopgemerkt blijven totdat het zich verspreidt naar andere delen van het hout.
Over houtrot heen schilderen is voor het zicht wel een oplossing, maar het lost het probleem in de basis niet op. Het is niet de beste keuze voor het behoud van uw woning. Op de lange termijn is dit geen oplossing. Het is belangrijk om houtrot eerst aan te pakken.
Ontwikkeling van mijn gedachten over maatschappelijke houtrot
In de jaren na de crash merk ik in directe contacten niet alleen bij veel FARO mede-getroffenen maar ook bij getroffenen van andere luchtvaart-crashes en verkeersongevallen veel teleurstelling en boosheid.
Na publicatie van mijn boek FARO: de ramp na de ramp (2002) lees ik dat geïnteresseerden in mijn boek ook interesse hebben in boeken van Pim Fortuyn.
Door deze kennis is in de derde FARO gevolgenenquête (2009) de stelling opgenomen ‘Mijn vertrouwen in de rechtstaat is door de ramp en de nasleep afgenomen’. 31 van de 48 respondenten zijn het met deze stelling eens.
Dit bevestigt voor mij dat de ramp-na-de-ramp ook bredere negatieve maatschappelijke gevolgen heeft. Gevolgen die te weinig onderkend en op waarde geschat worden.
Morele houtrot (onwil en/of onmacht ?)
Wegkijken lijkt vaak de norm.
Is dit wegkijken niet alleen een vorm van onmacht of van ontkennen van eigen kwetsbaarheid? Is dit wegkijken ook een vorm van ontkennen van Eigen Verantwoordelijkheid voor de gevolgen van je eigen (professionele) handelen en niet-handelen? Je niet beperkt willen voelen in je eigen ‘autonomie’?
Wegkijken is een constante in de menselijke geschiedenis en kan zelfs een deugd lijken. Bijvoorbeeld:Queen zingt in 1977 ‘no time for losers’ (We are the champions).
Niet alleen FARO, niet alleen ‘De Overheid’ (ook: ‘De Politiek’)
Voor mij [Cor ten Hove] zijn de centrale thema’s van de ramp-na-de-ramp ‘De strijd tussen mens en macht, is die tussen geschiedenis en vergetelheid’ (Milan Kundera) en ‘Machteloosheid voert tot razernij’ (Anita Enquist in de SIRE-campagne De maatschappij dat ben jij, 1998)
Deze negatieve maatschappelijke gevolgen spelen niet alleen bij FARO. Zelfs niet alleen bij ‘de toeslagenaffaire’ en ‘Gronings gas’, waarbij de ramp-na-de-ramp van het procedureel moeizame herstel voor extra negatieve gevolgen zorgt.
NB Misschien is ramp-bovenop-de-ramp een betere term.
Te vaak zorgt ‘De Overheid’ onvoldoende voor bescherming van het kwetsbare individu. Hogere (Economische) Belangen zijn ook voor ‘De Overheid’ vaak leidend en daarmee aanjager van gevoelens van onvrede, onrecht en onmacht bij getroffenen.
Naar een bredere kijk op Eigen Verantwoordelijkheid
Het is onterecht om alleen dé overheid, dé politiek en/of hét bedrijfsleven hierop aan te kijken. Dit is te anoniem.
Het gaat ons allen aan.
Eigen Verantwoordelijkheid nemen niet alleen voor wat ons overkomt maar juist ook verantwoordelijkheid nemen voor wat we zelf veroorzaken. Veroorzaken door doen of juist door laten. Veroorzaken als privé-persoon maar ook als ‘functionaris’.
Tenslotte
Hoe kijken we naar ‘wij’?
Het Bahassa Indonesia kent twee ‘wij’ vormen:
‘kami’ is ‘wij’, waarbij degene met wie je spreekt ingesloten is; ‘kita’ is ‘wij’, waarbij degene met wie je spreekt buitengesloten is. Een vorm van wij-zij denken.
Het kami-wij zou meer leidend moeten worden. Helaas is het kita-wij diep verankerd in ons denken.
In het huidige (2024) maatschappelijke klimaat van het buitensluitende kita-wij-denken zal de maatschappelijke houtrot nog wel even doorzetten.
